Dwarna

“Il-Manoel”, kif dan it-teatru huwa magħruf lokalment b’affezzjoni, huwa t-Teatru Nazzjonali ta’ Malta, l-ispazju li hu l-aktar attrezzat f’pajjiżna għat-tlugħ ta’ rappreżentazzjonijiet teatrali, u li huwa kontributur ewlieni għax-xena lokali tal-arti tal-ispettaklu. Huwa wkoll eżempju mill-ifjen tal-arkitettura Barokka, u wieħed mill-eqdem teatri li għadu jopera fl-Ewropa.

It-Teatru għandu żewġ spazji fejn jittellgħu r-rappreżentazzjonijiet:

It-Teatru Ewlieni
Dan huwa l-awditorju storiku b’tiżjin barokk għani li jesa’ 547 persuna bilqiegħda bejn fuq is-siġġijiet fil-platea, fil-palki ta’ fuq il-platea, fil-51 palkett individwali mifruxa fuq tliet livelli, u fil-gallerija. F’dan l-awditorju jittellgħu l-maġġoranza tal-produzzjonijiet. Id-dħul għalih hu minn Triq it-Teatru l-Antik.

L-Istudio
Danhuwa spazju iżgħar (7 metri b’5 metri) li jesa’ massimu ta’ 60 spettatur bilqiegħda fuq bankijiet bil-kuxxini li jintuża l-aktar għall-implimentazzjoni tal-Programm tat-Tagħlim u l-Parteċipazzjoni, u kif ukoll għat-tlugħ ta’ produzzjonijiet żgħar. Id-dħul għal dan l-ispazju hu mill-bieb tal-palk tat-teatru, minn nru 81, Triq Zekka, il-Belt Valletta (kantuniera ‘l bogħod mid-daħla prinċipali tat-Teatru) li wkoll fih wieħed isib il-vestwarju, il-post tal-provi, u l-kamerini tat-Teatru. L-istudio qiegħed fis-sular ta’ fuq, b’terazzin u żona għal bar ħdejh.

Il-Missjoni tat-Teatru Manoel

It-Teatru hu Organizzazzjoni Kulturali Pubblika li hu ffinanzjat primarjament mill-Gvern. Bħala t-Teatru Nazzjonali ta’ Malta, it-Teatru Manoel jemmen li kulħadd għandu jkollu aċċess għall-arti, u b’hekk ifittex li kemm jista’ jkun jippreżenta programm annwali eklettiku ta’ produzzjonijiet tal-ogħla livell u avvenimenti li jkopru r-rappreżentazzjonijiet tal-ġeneri tal-mużika, drama u żfin.

It-Teatru jimmira wkoll li jkun pjattaforma lokali ewlenija għall-bosta artisti, kemm lokali u barranin, biex jiżviluppaw u jesprimu b’mod liberu l-kreattività tagħhom permezz ta’ djalogu ma’ udjenza mżewqa li tippermetti arrikkiment kulturali reċiproku.

It-Teatru jtella’ l-produzzjonijiet tiegħu, jikkollabora ma’ Organizzazzjonijiet Kulturali Pubbliċi oħra u produtturi minn partijiet terzi, u huwa post ukoll għal produzzjonijiet indipendenti.

Il-misjoni tat-teatru – biex jipprovdi divertiment onest lill-pubbliku ġenerali – hija mnaqqxa bil-Latin, fuq il-bieb prinċipali: ‘ad honestam populi oblectationem’.
Jingħad li parti mir-raġuni għalfejn il-Gran Mastru ried jibni teatru kien biex iżomm il-Kavallieri tal-Ordni ‘il bogħod mill-inkwiet, għax jokkupaw il-ħin tagħhom bir-reċtar fid-drammi fil-ħin liberu.
L-ewwel darba li l-innu nazzjonali Malti, l-Innu Malti, instema’ pubblikament, kien meta indaqq waqt kunċert fit-Teatru Manoel fis-27 ta’ Diċembru 1922.

Kurżitajiet

It-teatru ħa biss 10 xhur biex inbena u qam lil Gran Mastru 2,184 skud (€41,715)
Isem it-teatru inbidel minn tal-anqas tliet darbiet: għall-ewwel kien magħruf bħala ‘Teatro Pubblico’ fl-aħħar tas-seklu 16, imbagħad fis-sekli 17 u 18 kien ‘Teatro Reale’, qabel l-isem inbidel uffiċjalment għal Teatru Manoel fis-seklu 19.
L-ewwel produzzjoni li uffiċjalment fetħet it-teatru fid-19 ta’ Jannar 1732 kienet, it-traġedja Taljana klassika Merope ta’ Scipione Maffei.

Ir-raison d’être tat-teatru – li jipprovdi lill-pubbliku ġenerali b’divertiment onest – hija miktuba bil-Latin fuq id-daħla prinċipali: ‘ad honestam populi oblectationem’.

Stadji sinjifikanti fl-istorja tal-Manoel:

1731

1731 - Il-Gran Mastru Antonio Manoel de Vilhena, kap tal-Ordni tal-Kavallieri ta’ San Ġwann, jixtri żewġt idjar bil-ħsieb li jibni teatru pubbliku ġdid fi Strada del Carmine (illum Triq it-Teatru l-Antik) fil-Belt Valletta ‘għar-rikreazzjoni onesta tal-poplu’.

1732

1732 - It-Teatro Pubblico jiftaħ b’rappreżentazzjoni ta’ Merope, traġedja ta’ Scipione Maffei, fid-19 ta’ Jannar, imtellgħa mill-kavallieri Taljani. Din tiġi segwita jumejn wara minn Il Giocatore Desperato imtellgħa mill-kavallieri Franċiżi.

1791

1791 - Il-kompożitur Franċiż imwieled Malta, Nicolò Isouard, Maestro di Cappella tal-Ordni, jinħatar impresario tat-Teatro Pubblico. Matul l-Imblokk Franċiż tal-1798 huwa jkompli jorganizza attivitajiet fit-Teatru sabiex iżomm ħaj il-moral tat-truppi Franċiżi assedjati. Isouard kien imġiegħel jaħrab mill-Gżejjer Maltin wara l-Okkupazzjoni Brittanika.

1800

1800 - Mal-miġja tal-Ingliżi, it-teatru jiġi mogħti l-isem Real Teatro di Malta u taħt it-tmexxija tal-Inġinier Irjali George Whitmore jsir tibdil sinifikanti fil-forma tal-awditorju u fil-għoli tat-teatru sabiex ikun jista’ jesa’ iktar nies bilqiegħda.

1813-14

1813-14 - It-Teatru jingħalaq fuq ordnijiet tal-Kummissarju Ċivili, Sir Hildebrand Oakes, minħabba t-tifqigħa tal-pesta Bubonika.

1836

1836 - Iż-żamma ta’ ballijiet bil-maskri, jew veglioni, li kienu l-qofol tal-istaġun teatrali li jmur lura għal żmien il-Kavallieri, jiġu pprojbiti fit-Teatru, u sentejn wara jiġu pprojbiti milli jinżammu kullimkien, wara li kienu ddenunzjati mill-Isqof Francesco Saverio Caruana.

1861

1861 - Giuseppe Malfiggiani jsir l-ewwel direttur uffiċjali tal-orkestra tat-Teatru, u wara jieħu l-kariga tal-ewwel impresario tar-Royal Opera House li għadha kif inbniet. It-teatru jinbiegħ lil individwi privati u s-sidien tiegħu jinbidlu diversi drabi matul id-90 sena li ġejjin.

1866

1866 - It-Teatru jissemma Teatru Manoel wara li jitlef it-titlu u l-istatus ta’ Theatre Royal għar-rivali l-ġdid u ferm akbar minnu, ir-Royal Opera House, mibni fuq disinn tal-Perit Ingliż Edward Middleton.

1907

1907 - L-ewwel pantomima fuq stil Brittaniku tittella’ fit-Teatru Manoel biex issir l-aktar avveniment teatrali annwali popolari tat-Teatru, kif għadu sal-lum.

1948

1948 - F’nofs rappreżentazzjoni ta’ Rigoletto, it-Tenur Malti Oreste Kirkop jiġi mitlub jidħol fl-irwol tad-Duka ta’ Mantua peress li l-kantant ewlieni kien marad. Dan kien il-bidu tas-suċċess massiv ta’ Kirkop, li wassluh fi rwoli ewlenin bħala tenur f’Covent Garden, La Scala u Las Vegas, u saħansitra f’films ta’ Hollywood b’reċensjonijiet mill-aqwa.

1960

1960 - It-Teatru jerġa’ jiftaħ il-bibien tiegħu wara tliet snin ta’ restawr tal-awditorju u installazzjoni ta’ tagħmir modern, bil-ballet Coppelia, interpretat mill-magħruf Ballet Rambert mir-Renju Unit.

1968

1968 - Tiġi ffurmata l-Orkestra tat-Teatru Manoel, li saret l-Orkestra Nazzjonali ta’ Malta fl-1997 u l-Orkestra Filarmonika ta’ Malta fl-2008.

1977

1977 - Il-Manoel Theatre Academy of Dramatic Art (MTADA) titwaqqaf biex isservi bħala l-ewwel skola tal-arti teatrali fil-Gżejjer Maltin u wara ssir iċ-Ċentru tad-Drama. L-MTADA tellgħet ħafna produzzjonijiet, l-aktar Maltin, fit-Teatru Manoel.

1984

1984 - Tinħoloq il-Manoel Theatre Opera Company u ddum 3 snin biss, bl-ewwel opra tagħhom tkun Cavalleria Rusticana u l-aħħar Elisir d'Amore fl-1987, bis-sopran Miriam Gauci fir-rwol ewlieni.

2013

2013 - L-ewwel Valletta International Baroque Festival jittella’fit-Teatru Manoel u jsir avveniment annwali fil-kalendarju tat-Teatru li jinkludi programm ta’ xahar b’kunċerti u opri. Il-festival issa qed isir matul ix-xahar ta’ Jannar f’diversi postijiet differenti, fosthom it-Teatru Manoel.

2015

2015 - Jinbdew diversi xogħlijiet biex jikkonvertu l-Monasteru ta’ Navarre li qiegħed biswit il-binja biex jinbidlu fi kmamar tal-provi ġodda, foyer, box office u bar. Ix-xogħlijiet għadhom għaddejjin u jinkludu restawr tal-faċċata kemm tat-Teatru u anke tal-Monasteru.

Restawrazzjoni u Renovazjoni

2017-2018

Sistema ta’ akklimatizzazzjoni ġiet installata fl-awditorju li issa jsaħħan fix-Xitwa u jżomm il-frisk fis-Sajf. Il-palki ta’ fuq il-platea ġew restawrati, u t-tqassim tas-siġġijiet inbidel lura għal kif kien fil-binja oriġinali.

2019

Ikompli x-xogħol ta’ restawr sabiex il-faċċata terġa’ lura għad-dehra oriġinali tagħha tal-1731.

2020

It-Teatru jagħlaq f’Marzu 2020 minħabba l-Pandemija tal-Coronavirus. Bejn Ottubru 2020 u Marzu 2021 reġa’ fetaħ għal ftit għal produzzjonijiet ta’ siegħa li ttellgħu darba fil-ġimgħa, bl-udjenza tattendi b’distanza soċjali.

2021

Waqt li t-Teatru reġa’ ngħalaq għat-tieni darba minħabba l-Pandemija tal-Coronavirus, sar xogħol ta’ rinnovar sinjifikanti fil-binja ta’ ħdejh li fiha hemm l-Uffiċċju tal-Biljetti, il-bar, il-kamra ta’ akkoljenza waqt l-intervall, u t-toilets. Il-linfa u l-brazzi li qegħdin fil-palki ġew mibdula għal oħrajn ta’ ħġieġ tal-Murano abjad, iddisinjat fl-istil Rezzonico.

It-Teatru reġa’ fetaħ fl-aħħar t’Ottubru 2021.

Il-Legat tat-Teatru

Fi (kważi) 3 sekli tal-eżistenza tiegħu, it-Teatru Manoel tella’ eluf ta’ drammi, opri, musicals, kunċerti, kunċerti żgħar u produzzjonijiet taż-żfin. Bosta kienu dawk l-artisti li daħlu fih u mxew fuq il-palk tiegħu, fejn hemm minnhom li kisbu suċċessi kbar lokalment u internazzjonalment, u oħrajn li ġew hawn u kienu diġà famużi.

Tagħlim u Parteċipazzjoni

It-Teatru Manoel għandu programm estensiv ta’ tagħlim u parteċipazzjoni li kellu impatt sinjifikanti fuq il-legat kulturali Malti, speċjalment għaż-żgħażagħ. Tista’ ssib aktar informazzjoni dwar dan hawn (ħolqa għall-paġna tat-Toi Toi tagħlim u parteċipazzjoni).

Toi Toi learning and Participation

La Valette possesses an opera, small indeed, but neat, though much out of repair. Italy and Sicily supply it with very tolerable vocal performers, and it is a very agreeable entertainment for the garrison. It was excessively crowded every night by the officers of the expedition, to whom it was a great source of amusement. The price of admission is one shilling.

Thomas Walsh

Journal of the Late Campaign – Egypt 1803

L-Organizzazzjoni tagħna

Edward Zammit

Uffiċjal Kap Eżekuttiv

Pierre Vassallo

Uffiċjal Kap tal-Operazzjonijiet

Adrian Mamo

Direttur Artistiku

Rachel Vella

Assistent Direttur Marketing u Żvilupp tal-Udjenza

Ayrton Walls

Senior Manager Riżorsi Umani u Amministrazzjoni

Michael Mangion

Senior Manager Avvenimenti u Produzzjonijiiet

Kate Fenech Field

Maniġer tal-Programm tat-Tagħlim u Parteċipazzjoni TOI TOI

Rambert Attard

Maniġer Procurement

Melanie Grioli

Maniġer Branding u Disinn

Maria Francalanza

Maniġer PR u Komunikazzjoni

Marvic Sultana

Maniġer Stage Facilities

Michelle Mangion

Maniġer Booking Office